نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۵۱
نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی 51 تابستان 1397 بخش 1
فهرست مقالات در نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۵۱
مقاله ۱ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۵۱
ظرفیتهای گردشگری استان همدان و راهبردها | شراره السادات میرصفدری *، دکتر یعقوب محمدیفر
با در نظر گرفتن رشد صنعت توریسم در دنیا و قرارگیری آن بعد از درآمدهای نفتی و تاثیر آن بر توسعه اقتصاد و جامعه به نظر میرسد یکی از راهکارهای توسعه اقتصاد، مطالعه و سرمایهگذاری در این بخش است. استان همدان با داشتن پیشینه تاریخی و موقعیت مناسب جغرافیایی و توانمندیهای فراوان در گردشگری دارد که متأسفانه درصد بسیار اندکی از این توانایی امروزه مورد استفاده است. هدف از این پژوهش بررسی پتانسیلها و پیشنهاد راهکارهایی در بهرهبرداری از این توانمندیها است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی – تحلیلی است و با هدف کاربردی دنبال میشود. اطلاعات جمعآوریشده برمبنای مطالعات کتابخانهای و میدانی است. آنچه در نتیجه این واکاوی بهدست آمد، این بود که توانمندیهای بالفعل و بالقوه استان همدان در بسیاری از زمینههای گردشگری است و به نظر میرسد با برنامههای کوتاهمدت و بلندمدت در این زمینه، گردشگری همدان قابلیت ارتقا، بهعنوان یکی پایگاههای گردشگری کشور را دارا است که این مهم جز با بسترسازی مناسب فرهنگی، تقویت زیرساختهای شهری، الگوبرداری از پروژههای موفق توریسم در دنیا میسر می باشد.
مقاله ۲ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۵۱
ارائه چارچوب تحلیلی فرآیند تولید محصول در معماری و عینیتبخشی به ایدههای ذهنی | سیده آذین نیکنام اصل، دکتر کاوه بذرافکن *، دکتر پریسا علیمحمدی
فرآیند تولید محصول نه آنقدر پیچیده است که انسان از فهم آن عاجز باشد، و نه تا اندازهای ساده است که هرکسی بداند از کجا شروع شده و دقیقا کجا به پایان می رسد. اما چیزی که بسیار واضح است محصولی است که از این فرآیند بدست می آید و در معماری به آن عینیت بخشیدن به ایدههای ذهنی و تولید عناصر محسوس گفته میشود. در حقیقت، سابقه تبدیل ایده به محصول به زمان سکونت در غارها میرسد و این تجربه طراحی معماری سابقهای چندین هزار ساله دارد. با به بوجود آمدن کامپیوتر، بشر توانست از آن در بعضی کارها کمک بگیرد. اما به تازگی و در دهه های اخیر تجربه معماری رایانه محور، افق های نو و بدیعی را برای معماران گشوده است البته تمام تأثیراتی که رهیافت محاسباتی بر معماری گذاشته مثبت و به نفع معماری نبوده است ولی در کل ما در این بحث به تأثیرات مثبتی که این معماری می تواند بر روی معماری امروز ما بگذارد را شرح می دهیم .اکنون این سوالات مطرح است که آیا در آینده رایانه جای معمار را خواهد گرفت؟ و طراحی ها نیازی به وجود معمار به عنوان خالق اثر نخواهد داشت؟ همچنین حلقه مفقوده بین معماری سنتی و معماری مدرن کجاست؟ و آیا رهیافت رایانهای می تواند نقشی در اتصال این دو را بازی کند؟ در نهایت لازم است بگوییم این پژوهش دارای ماهیّتی «تبیینی» است و از سوی دیگر با توجه به کلیت موضوع، رویکرد حاکم بر این پژوهش «کاربردی» میباشد.
مقاله ۳ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۵۱
ارزیابی سطح کیفی تجربه ساکنین نسبت به فضاهای مشترک ساختمانهای مسکونی با رویکرد زیست محیطی در تهران | مهدی داداشی، دکتر منصور سپهریمقدم *، حسین ذبیحی
مقاله ۴ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۵۱
رابطه سنت و مدرنیسم در شکلگیری بافت شهرها با تاکید بر ابعاد فرهنگی | دکتر شهرام باسیتی *، مهدی عامری، ام لیلا لشگری
هدف از این مقاله بررسی رابطه «سنت و تجدد» در شکلگیری معماری دوران قاجار در سالهای ۱۲۹۸-۱۳۴۴ هجری قمری است. ضرورت تحقیق نیز در این نکته نهفته است که در دوران قاجار، ارزشها و سنتهای حاکم بر جامعه تا حدودی رنگ باخت و بهجای آن، گرایشهای تجددطلبانه و فرهنگ نوگرایانه برگرفته از غرب اوج پیدا کرد و عدم درک درست دولت قاجار از این شرایط تاریخی جدید موجب شد تا تحول بهوجود آمده، همراه با تقابلهای بسیار صورت گیرد که مهمترین آنها، تقابل سنت و تجدد در جامعه بالاخص در ابعاد جامعه شناختی بوده است؛ چنانچه معماری نیز که تا این زمان، در ارتباط با اصول معماری سنتی و در قالب ساختارهای یک شهر سنتی شکل گرفته بود، به تدریج فرم های کهن خود را از دست داد و ظاهری غربی به خود گرفت. لذا در این مقاله از روش توصیفی- تحلیلی با ابزار گردآوری داده مشتمل بر مطالعات اسنادی و منابع کتابخانه ای و اسناد و مدارک موجود به برهمکنش سنت، مدرنیسم در قالب هویت معماری این دوران پرداخته شده است. در پایان نیز این تحولات در حوزه معماری مورد بررسی قرار گرفته و یافته هایی به تفصیل بالاخص در ابعاد جامعه شناختی در این رابطه مورد توجه قرار گرفته است.
مقاله ۵ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۵۱
بازخوانی مولفههای هویتبخش نما در منظر شهرهای معاصر | احسان رخشان، حسین ذبیحی *، حمید ماجدی
مقاله حاضر با مدنظر قراردادن آخرین دستاوردهای پژوهشی پیرامون نماهای شهری و نقش هویت بخش آن ها، به دنبال شناخت مدلی جامع از انسان و ابعاد ادراکی او، در جهت طراحی مناسب جداره های شهری می باشد. با توجه به رابطه متقابل محیط و انسان بر یکدیگر سوال تحقیق این موضوع می باشد که، محیط با چه مولفه هایی می تواند بر شکل گیری هویت در فرد و جامعه موثر باشد. با توجه به آموزههای اســلامی و ساحات حیات انسان نیاز های وی در دو ساحت مادی و معنوی دسته بندی میگردد سیمای شهری زمانی میتواند به وجوه هویتی سازی برای فرد و جامعه دست یابد که به ابعاد وجودی و نیازهای متفاوت فرد توجه داشته باشد. فضای معماری قابلیت دارد نیازهای مادی و روانی انسان را به صورت نسبی تأمین نماید، اما تنها میتواند بستری برای تأمین نیازهای عقلانی و روحانی او فراهم آورد، زیرا سیر تکامل انسانها امری آگاهانه واختیاری است. سازندگان فضا می توانند با اگاهی از مولفه های اثربخش بر ادراک فرد از محیط با طراحی محیطی غنی و تاکید بر مولفه های ادراکی به اثر بخشی محیط، کمک کنند. محیطی که نظام های کالبدی، ادراکی، معنایی و کارکردی درآن به درستی عمل کند، می تواند با استفاده از ارزش گذاری های مناسب فردی و جمعی به تربیت ادراکات فرد در محیط بپردازد و به غنای فرهنگی دامن بزند. این موضوع زمانی رخ می دهد که نگاه حاکم بر طراحی محیطی متناسب با ارزش ها و هویت جامعه باشد و با احترام به هویت فردی و جمعی می تواند به این همانی فرد و محیط دست پیدا کند.
مقاله ۶ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۵۱
گونهشناسی خانههای سنتی حیاطدار تبریز بر اساس معیارهای کالبدی موثر بر عملکرد اقلیمی حیاط مرکزی | ساسان مرادی، مهرداد متین *، ریما فیاض، مزین دهباشیشریف
از دیدگاه محیطی، حیاط مرکزی به منزله دستگاهی کارآمد و پاسخده، وظیفه خود را در حفاظت ساکنین از شرایط نامساعد جوی و محیطی و بهره مندی از انرژی های غیر فعال در مناطق (گرم و خشک) و (گرم و مرطوب) به خوبی انجام داده است. کشف زوایای پنهان عملکرد محیطی و اقلیمی حیاط مرکزی در مساکن سنتی مناطق سرد کشور موضوع مجهولی است که این پژوهش در پی پاسخ آن است. بدین منظور خانه های سنتی حیاط دار تبریز به عنوان نمونه مطالعاتی انتخاب شده است. این پژوهش قصد آن دارد که با بررسی ساختار کالبدی، الگوها و گونه های متنوع حیاط مرکزی در مساکن سنتی تبریز بر اساس مولفه های موثر بر رفتار حرارتی حیاط ها به گونه شناسی این خانه ها بپردازد. به منظور اجرای پژوهش ۱۲۰ نمونه از خانه های سنتی تبریز در محدوده تاریخی این شهر، شناسایی و تعداد ۶۴ خانه که واجد اطلاعات و مدارک کامل بودند جهت گونه بندی، برگزیده شدند. نتایج حاصل از گونه بندی غالب بودن عامل قبله را نسبت به عوامل دیگر در تعیین زوایای حاکم بر جهت گیری خانه ها قوت می بخشد. خانه های حیاط دار یک جبهه ساخت (با توده ساختمانی در وجه شمالی حیاط) دارای بیشترین و خانههای چهار جبهه ساخت دارای کمترین میزان فراوانی در میان نمونه های مورد مطالعه هستند. گونه بندی توده گذاری طبقات؛ بر کثرت گونههای دو طبقه (زیرزمین/ اول) تاکید دارد.
مقاله ۷ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۵۱
تحلیل فضایی فقر روستایی در سکونتگاههای روستایی شهرستان پاکدشت با استفاده از روشهای خودهمبستگی فضایی | د گیتی صلاحیاصفهانی *، علی ایرانشاهی، دکتر سید رامین غفاری، مصطفی تالشی
فقر واقعیتی اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی سیاسی است که از دیرباز از بزرگ ترین مشکلات انسان بوده است و در حال حاضر نیز جامعه بشری، علی رغم تحولات بسیار عظیمی که در زمینههای مختلف علوم روی داده،با آن روبرو می باشد. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و رویکرد حاکم بر آن در این پژوهش توصیفی و تحلیلی است و بر پایه مطالعات انجامشده در این زمینه و تحلیل محتوی مبانی نظری و استخراج شاخص های تعدیل فقر از یک سو و از سوی دیگر با تکیه بر نظرات کارشناسان ذیربط، با بهرهگیری از مدل دلفی و استفاده از ابزار مصاحبه عمیق، پرسشنامه و همچنین استفاده از نرم افزار SPSS در تحلیل های آماری و افزار ARC-GIS GEODA TMو تحلیل های آمار فضایی انتخاب شدهاست. تحلیل ها نشان می دهد ۸ روستا در طیف فقر خیلی زیاد، ۲۱ روستا در طیف زیاد، ۸ روستا در طیف متوسط، ۵ روستا در طیف کم و ۵ روستا در طیف خیلی کم قرار گرفتند. همچنین نتایج نشان می دهد ۳ خوشه سرد: فقر روستایی پایین(LL)، و ۵ خوشه داغ فقر روستایی بالا(HH) در منطقه شناسایی گردید که بزرگترین لکه داغ در جنوب شرق شهرستان و در نزدیکی سمنان قرار دارد و روستاهای قرار گرفته در این لکه دارای فقر روستایی بالایی هستند و در مجاور همدیگر قرار گرفته اند و بزرگترین لکه سرد شمال غرب شهرستان و در نزدیکی شهرستان تهران و ری قرار گرفته است.
مقاله ۸ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۵۱
بررسی تاثیر تعاملات اجتماعی در اماکن عمومی شهری یافته های حاصل از پژوهش شهروندان آیلسبری در کشور انگلستان | محبوبه احمدی، سارا خدادادی فر، سید محمد غفاریخلفمحمدی *، احمدرضا کرمیان بلداجی