فهرست مقالات در نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۴۰
۱- تحلیل تطبیقی تیمچه های با فضای مرکزی غیرمسقف به عنوان فضاهای شهری تجاری در بازار با تاکید بر ویژگی های تیمچه صرافیان در استان فارس | مهندس علی پورجعفر *، مهندس امیر صدرایی
۲- بررسی و بازبینی جایگاه گرافیک در طراحی شهری با تاکید بر اسناد طراحی | منیره نادری
۳- بازشناسی مفاهیم مسکن و سکونت بر اساس آموزههای اسلامی | مهندس حامد حیاتی *، دکتر احمد امین پور، دکتر رامین مدنی، مهندس محمد علی دلداده
۴- ارزیابی میزان رضایت شهروندی از کیفیت های سکونتی در مجتمع های مسکونی؛ موردپژوهی: مجتمعهای مسکونی شهر همدان | دکتر ابولقاسم طبی مسرور *، مهندس صادق رضایی موید
۵- هنجاریابی و تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی پرسشنامه ارتقاء فرهنگ شهروندی | علی همتی *، رضا ابراهیم زاده دستجردی
۶- بررسی نقش معماری در طراحی فضاهای شهری؛ نمونه موردی: فضاهای آموزشی مدرن | نیما انتصاری *، سیاوش تیموری، مریم قاسمی سیچانی
۷- بررسی نقش مراکز مذهبی در افزایش سرزندگی شهرهای معاصر؛ مطالعه موردی: محدوده امامزاده صالح تجریش، تهران | شهرام ستاری فرد
۸- تحلیل انگاره های محیطی موثر بر مولفه معنا در بازار سنتی ایرانی؛ نمونه موردی: مقایسه تطبیقی بازار سنتی کاشان و مجتمع تجاری صفویه کاشان | زهرا عباسی *، دکتر فرح حبیب، دکتر مصطفی مختاباد امرئی
۹- خوانشی از جایگاه و نقش برندسازی معماری بر رقابتپذیری شهری در شهرهای جهانی | دکتر قاسم مطلبی، دکتر شاهین حیدری، شهرام شیرمحمدی
۱۰- تبیین اصول و معیارهای طراحی فضاهای بازداشتگاهی شهری با تاکید بر روانشناسی اجتماعی؛ موردپژوهی: معماری زندان | زیبا معصومی *، دکتر روزبه نقشینه
مقاله ۱ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۴۰
تیمچهها را می توان فضاهای شهری سنتی ایرانی- اسلامی قلمداد نمود. این فضاهای شهری را به طور کلی می توان به دو گونه دارای فضای مرکزی مسقف و غیرمسقف تفکیک کرد. کاربری اصلی اکثر این گونه فضاهای شهری سنتی، تجاری- تخصصی است. این فضاها در زمانهای خاص به فعالیت های فرهنگی- مذهبی نیز پاسخگو می باشد؛ در حالی که توسعه فرهنگ این گونه فضاهای شهری در بین جامعه طراحان شهری، کسبه بازار و شهروندان از دیرباز استمرار داشت، عملکرد، فضا و کالبد تیمچه در دوره صفویه و به طور خاص، دوره قاجار در راستای کمال گرایی طراحی شهری به خوبی تجلی و تبلور فیزیکی یافت. بازاریان و تجار ایرانی برای استقبال از مشتریان داخل و خارج خود، تهیه و تدارک ایجاد فضایی عمومی و مجلل را وظیفه خود می دانستند و به راحتی برای طراحی و ساخت و ساز آن مشارکت، همکاری و هزینه میکردند.
مقاله ۲ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۴۰
امروزه حوزه طراحی شهری به دنبال حصول ارزش اقتصادی- اجتماعی منبعث از طراحی مطلوب در میان طیف متنوعی از گونههای ساختمانی بهویژه ساختمانهای متعلق به بخش عمومی در فضاهای شهری است. این معیارها در قالب ابزار هدایت و کنترل طراحی شهری و یا اسناد «ارزشمحور طراحی» رویکردهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی در رابطه با ارتقاء کیفیت زندگی در شهرها داشته که موضوع «کیفیت بصری» و زیباشناختی شهرها از مهمترین این موضوعات میباشد. از سویی دیگر، طراحی گرافیک محیطی نیز به ساماندهی سیما و منظر شهرها و ابعاد و عناصر بصری شهر میپردازد تا امکان بهسازی زندگی شهری را فراهم اورد. در این مقاله به موضوع جایگاه طراحی گرافیک و هنرهای دیداری و میزان تاثیرگذاری آن بر تحقق پذیری ارزش طراحی شهری پرداخته میشود که در قالب «راهنمای ارزش طراحی شهری کمیسون معماری و محیط مصنوع» به تعیین نقش طراحی گرافیک در این مهم می پردازد. نتایج و یافتههای تحقیق نشان میدهد که علاوه بر کاربردهای معمول گرافیک در حوزه ارائه طرحها و کیفیت گرافیکی طرحهای ارائه شده شهری، میتوان از گرافیک محیطی در نظام بصری شهری و ارزشهای طراحی شهری بهره گرفت که بی شک ارتقاء کیفیت طراحی شهرها را نیز بهمراه خواهد داشت. در پایان نیز به مواردی چند در رابطه با بهبود این جایگاه و یا نقش های احتمالی گرافیک شهری در بهبود کیفی محیط و ارتقا بصری منظر شهری پرداخته می شود.
مقاله ۳ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۴۰
مفهوم مسکن براساس آموزههای اسلامی موضوعی است که در این مقاله مورد بررسی قرار میگیرد. سکونت، بیانگر برقراری پیوندی پر معنا بین انسان و محیط مفروض است که از تلاش برای هویت یافتن (به مکانی حس تعلق داشتن) ناشی گردیده است. از این رو، مفهوم سکونت همواره در طول تاریخ، ذهن اندیشمندان را به خود مشغول داشته است. این مقاله با هدف ساختارشناسی مفاهیم سکونت و مسکن از دیدگاه اندیشمندان و سپس از دیدگاه آموزههای اسلامی تنظیم گردیده و نگارندگان تلاش نمودهاند که با استفاده از آموزههای اسلامی به جهتگیریهای دین اسلام در زمینه مفهوم مسکن دست یابند. آموزههای اسلامی درباره معماری مسکن، ضوابط و معیارهایی را مطرح میکند که مسکن را در حوزه تک بنا تا مجموعه شهری پوشش میدهد و نقش مسکن و انسان را در تودههای انسانی و مجموعههای ساختمانی تشریح مینماید. ماهیت تحقیق، استقرایی و براساس روش تحلیلی- توصیفی تنظیم گردیده است. نگارندگان در این مقاله براساس آموزههای اسلامی به ۲۵ حدیث از احادیث رسول خدا (ص) که مرتبط با ساخت سکونتگاه و فضاهای شهری هستند معطوف شدهاند.
دریافت کامل مقاله
مقاله ۴ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۴۰
هدف از تعریف مفاهیم و مولفههای کیفیت سکونتی شهر این است که یک نظریه کلی و عمومی در مورد یک مجتمع زیستی مطلوب ارائه شود؛ نظریهای که با هرگونه محیط انسانی سازگار شود، به آن پاسخگو باشد و بتواند ارزشهای عمومی را به عملیات خاص و مشخصی پیوند دهـد و به ارتباط بین ارزشهای انسـانی و شهر کالبدی ـ فضایی محدود شود. با بررسی و مرور ادبیات مربوط به میزان رضایت از محیط سکونتی مشخص شده است که درک میزان رضایت از سوی شهروندان از کیفیت سکونتی تاثیر فراگیر در میزان رضایتمندی اجتماعی و ایجاد محیطی مطلوب و پاسخده برای زندگی دارد. در این میان ارزیابی ساکنان از محیطهای سکونتیشان می تواند به عنوان یکی از مهمترین معیارهای سنجش دستیابی به اهداف و ارزیابی میزان موفقیت هر طرح شهری مطرح شود. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و روش جمعآوری دادهها از طریق تکمیل پرسشنامه میباشد. دادهها با استفاده از آزمون T و روشهای تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون L.S.D و Scheffe تجزیه و تحلیل شدند. بر اساس نتایج بدست آمده، میزان رضایت ساکنین در رابطه با کیفیت محیطی در حد متوسط و در برخی ابعاد مطلوب بدست آمد. همچنین نتایج آزمون برای رضایت از کیفیت محیط سکونتی نیز در سه شاخص اندازه و تسهیلات مسکن، و شرایط درونی و بیرونی مجتمع های مسکونی تاحدودی معنیدار بود. در پایان نیز در راستای ارتقاء میزان رضایت ساکنین از کیفیت های سکونتی در مجمتع های مسکونی در حوزه شرایط درونی و بیرونی راهکارهایی راهبردی و اجرایی مورد اشاره قرار گرفت.
دریافت کامل مقاله
مقاله ۵ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۴۰
هدف از انجام این تحقیق شناسائی مولفه های کلیدی حاصل از تجارب صاحب نظران و شهروندان شهر تهران که امکان ارتقاء فرهنگ شهروندی محلات را از طریق فرهنگسراها و خانه های فرهنگ محلات شده اند و ارائه مدل مفهومی آن مبتنی بر مدل سازی معادلات ساختاری، برمبنای رویکرد آمیخته اکتشافی طراحی مدل بود. این تحقیق به روش آمیخته انجام شد که در بخش کیفی، از روش پدیدارشناسی و در بخش کمی از روش توصیفی، همبستگی مبتنی بر مدلسازی معادلات ساختاری استفاده شد. جامعه آماری این تحقیق در بخش کیفی مشتمل بر صاحب نظران حوزه فرهنگی مدیریت شهری، مدیران فرهنگسراها و خانه های فرهنگ محلات و شهروندان شهر تهران عضو این فرهنگسراها بودند که با مشارکتکنندگان در تحقیق انتخاب شدند و پس از ۲۴ مصاحبه پیش اشباع شده حاصل شد. به منظور بررسی روایی دادههای کیفی از روایی سازه، روایی بیرونی، توصیفی و تفسیری استفاده شد و به منظور بررسی قابلیت اعتماد از رویکرد سه گانه رائو و پری (۲۰۰۳) استفاده شد.
دریافت کامل مقاله
مقاله ۶ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۴۰
پیش از ظهور سیستمهای نوین آموزشی، آموزش معماری در قالب مدرسه و دانشگاه به شیوه سنتی انجام میگرفت، آموزشی هدفدار بود و مهارتی به شاگرد آموزش داده نمیشد مگر آنکه راهِ به کار گرفتن آن نیز نشان داده میشد. این آموزش از طریق نظری و عملی، توامان و در محل خلق اثر صورت میگرفت. در آموزش معماری به شیوه مدرن، به تدریج از اهمیت آموزش به شیوه عملی کاسته شده و جای آنرا تئوری-هایی بدوندرک شیوه استفاده از آنها پُر کرده است. هم اکنون کارگاه معماری، جولانگاه اندیشه هایی است که به شاگردان تحمیل میشود، بدون آنکه امکان آزمون درستی یا نادرستی نظریات فراهم باشد. در این مقاله، ابتدا با روش تحلیلی- استدلال منطقی و ابزار گردآوری داده مشتمل بر: بررسی اسناد و مطالعات کتابخانهای به بررسی نحوه آموزش و فضای آموزشی هنر معماری در روند توسعه این شاخه ارزشمند از هنر پرداخته شدهاست. سپس با انجام مطالعات میدانی و به کمک مشاهده و مصاحبه با صاحبنظران، نوع نگرش به هنر معماری و آموزش آن در دوره جدید مورد مطالعه قرار گرفتهاست. در مرحله بعد با توجه به عوامل کارآمد و ناکارآمدیهای موجود در فضای آموزش مدرن و نیازها و امکانات آموزشی، به بررسی چگونگی فضای مدرسه در معماری معاصر پرداخته شده است. نهایتاً با ارائه الگوهایی ازمقتضیات یک مدرسه معماری کارآمد، طراحی مدرسه معماری در بستر مشخص شده صورت پذیرفتهاست.
دریافت کامل مقاله
مقاله ۷ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۴۰
شهر مظهر زندگی و منبع نمادین اعتقادات، خاطرات و تعلقات است. شهر تجلیگاه حیات اجتماعی افراد است. حضور افراد، تعاملات افراد، زندگی افراد در شهر آن را سرزنده و پویا میسازد. شهر نمایانگر ارزشها و هنجارهای ساکنین است. امروزه شهرهای موفق شهرهایی هستند که متناسب با ارزشها، هنجارها و خواستهای ساکنینش توسعه یافته و فضاهایی خلاق، پویا و سرزنده را برای حضور انان فراهم میآورند. از اینرو فضاهای عمومی شهر از مهمترین اجزای شهر محسوب می شوند. شهرهای ایرانی از دیرباز در پیدایش و توسعه خود رنگ و بوی ارزشهای دینی و معنوی ساکنان ان را به همراه داشتهاند. جانمایی و طراحی مساجد، امامزادهها، بقاع متبرکه در شهرهای ایرانی موید این موضوع است. جایی که فرد با درون خویش، با معنویت همراه شده و به مبنا پیدایش خود میپیوند. از این رو اماکن مذهبی را میتوان دستهای از فضاهای عمومی به شمار آورد که نه تنها فرد را به مبنا پیدایش خویش پیوند داده بلکه با ایجاد امکان تعاملات اجتماعی و پذیرفتن نقش فرهنگی- اجتماعی نقش مهمی در تقویت وجهه فرهنگی و اجتماعی شهرها ایفا نموده و زمینه ایجاد سرزندگی و پویایی شهری را فراهم میآورد.
دریافت کامل مقاله
مقاله ۸
بازار یکی از عناصر مهم و تأثیرگذار در شهرهای اسلامی است. در طول شکلگیری شهرهای اسلامی بازارها دارای عملکردهای متعدد اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، کالبدی و فرهنگی بودهاند. این مقاله بر آن است تا با مطالعه بازار سنتی، ضمن تبیین جایگاه محیط به بررسی مولفههای اثرگذار در ایجاد معنا در محیط بپردازد؛ لذا شناخت مؤلفههای اثرگذار در القا حس مکان، خاطره جمعی و حس تعلق و ارزیابی چگونگی پاسخ فضاهای سنتی به نیازهای انسانی در جهت ایجاد مولفه های معنا در محیط مدنظر این تحقیق میباشد تا بتوان با بازآفرینی نظام بازار سنتی ایران بر پایه شناخت فرایند ادراکی و توجه و بهکارگیری حواس در پاسخ به نیازهای انسانی در فضاهای معاصر به دستاوردهای عملی دست یافت. این تحقیق بر اساس شیوه ترکیبی و با رویکرد اکتشافی با استفاده از پرسشنامه و تحلیل میدانی اطلاعات لازم در خصوص آزمون فرضیهها جمعآوری و سپس در نرمافزار spss دادهها تجزیه و تحلیل گردید. بر اساس نتایج، وجود مؤلفههای معنا در بازار سنتی تأیید شد و پیشنهادهایی کاربردی برای فضاهای مشابه معاصر ارائه گردید.
دریافت کامل مقاله
مقاله ۹
امروزه با ظهور شهرهای جهانی و گسترش مرزهای جهانی شدن به مثابه مولفهای تاثیرگذار بر اقتصاد صنعت بالاخص صنعت معماری شهرها، التفات به مفاهیمی مانند «برند و برندسازی» از مهمترین مقولات در حوزه شناخت و تعیین جایگاه واقعی معماری در عصر نوین جهانی است. بر این اساس در این مقاله به جایگاه برند در صنعت معماری در ابعاد تکمیلکننده آن در بعد رقابتپذیری شهرها از یک طرف و اثربخشی آن بر پدیدارسازی شهرهای جهانی در عرصه اقتصاد فراملی پرداخته شده است. روش تحقیق این مقاله در مرحله نظری روش توصیفی- تحلیلی است که با ابزار مطالعات کتابخانهای و تکنیکهای فیش برداری و روش اسنادی انجام شده و در بخش تحلیلی نیز از روش تحلیلی استفاده شده است. در پایان ضمن اشاره به میزان و چگونگی تاثیر معماری بر رقابت پذیری و ابعاد شهرهای جهانی، به مواردی چند پیرامون مفهوم برندسازی معماری اشاره شده و راهکارهایی چند در رابطه با وضعیت ایران و خاصه کلانشهر تهران مورد اشاره قرار گرفته است.
دریافت کامل مقاله
مقاله ۱۰
زندگی اجتماعی نیازمند امنیت است؛ امنیتی که ضامن فعالیتهای سازنده اجتماعی، اقتصادی، و سیاسی بهطور کلی توسعهای است. امنیت خود به خود پدید نمیآید؛ چراکه در اجتماع عدهای هستند که این نعمت والا را مورد تعرض و تجاوز قرار میدهند و برای جلوگیری از تعرض این عده کنترل و نگهداری آنان ضرورت مییابد. زندان نقش نگهداری، کنترل و هدایت مجرمین را بهعهده دارد تا اجتماع بتواند با امنیت و سلامتی راه رشد و بالندگی را طی نماید. به عبارتی دیگر، بخشی از سلامت روانی اجتماع به نقش زندانها در اصلاح و تربیت مجرمین معطوف میگردد. از اهداف کلی تحقیق تحت عنوان طراحی زندان با رویکرد الگوهای روانشناختی اجتماعی این است که زندان شامل مجموعهای از فضاها و عملکردهای موثر در بازپروری شخصیتی و اصلاح و تربیت مجرمین میباشد. اهداف جزئی همچون توجه به مبحث زیباییشناسی، ایجاد امنیت بدون القا حس محدودیت به شخص زندانی و طراحی فضاهایی برای مدد رساندن به مجرمین، پرورش فکری، تقویت حس امیدواری به آینده و تأمین نیازهای عاطفی آنها برای تحقق هدف اصلی تعیین شده-اند. روش تحقیق در این پژوهش شامل مطالعات کتابخانهای، میدانی تهیه پرسشنامه و طراحی معماری میباشد. بخش عمدهای از مقاله بر اساس روش اسنادی و ابزار گردآوری داده: مطالعات کتابخانهای تنظیم میشود و از منابع مختلفی در جهت بررسی مبانی نظری استفاده شده است. در پایان راهکارها و اصولی برای طراحی این فضاها مورد اشاره قرار گرفته است.
دریافت کامل مقاله