نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۵۱
نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی 51 تابستان 1397 بخش 2
فهرست مقالات در نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۵۱
مقاله ۹ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۵۱
ابعاد معماری طراحی ساختمانهای پوستهای بلند شهری با تاکید بر تحلیل سازهای | دکتر داوود پوریان
دردهه چهار دهه اخیر، بیشینه ساختمانها بالاخص ساختمانهای بلندمرتبه شهرها با بهره گیری از سیستمهای سازه ای فلزی به طراحی بناهای معماری شهری پرداختهاند. در خالی که سازههای فلزی با این حال شامل ضعفهای فراوانی در ارتباط با اقیلم و مولفه های طراحی بیوکلیماتیک، ضعف و دشواری اجرا و مولفه های سازه ای در ابعاد عمرانی و سیالیت و شناوری و مولفه های اجتناب از صلبیت فرمی و پویایی حجمی از جنبه معماری می باشند. از سویی دیگر، سازه های پوسته ای توانسته اند تاحدود زیادی معایب فوق الذکر را ارتقا داده و امکان طراحی متعادل تری را فراهم کنند. در این مقاله انواع سازه های پوسته ای و ویژگیها و تحلیل های سازه ای انها مورد اشاره قرار گرفته و نمونه های موردی بکار رفته آن در معماری ساختمانهای بلندمرتبه و سایر فضاهای معماری مرود اشاره قرار می گیرد.
مقاله ۱۰ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۵۱
بررسی نقش اقتصاد مقاومتی در ارتقاء امنیت اکولوژیک در شهر | زینب محسنینیا، دکتر منوچهر طبیبیان
امروزه بروز و ظهور معضلات و بحرانهای زیست محیطی، تهدیدی برای ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و حتی کالبدی زندگی جوامع انسانی میباشد. تاجایی که طرح مسائلی چون امنیت زیست محیطی و ارائه رویکردی جامعنگر و سیستمی مانند رویکرد اکولوژیک در تأمین آن بخصوص در بستر شهر، توجه بسیاری از محققین را به خود جلب کرده است. به دلیل ارتباط دو سویه امنیت محیط زیست شهری با اقتصاد شهر و تسلط سودجویانه اقتصاد سرمایهداری و آثار مخرب آن بر منابع طبیعی، این نوشتار سعی دارد تا علاوه بر طرح مبانی امنیت اکولوژیک در شهر و مفهوم اقتصاد مقاومتی به منظور کاهش خسارات ناشی از تهدیدات زیستمحیطی به تبیین جایگاه این مفهوم نوین در بهبود امنیت اکولوژیک شهر بپردازد. چرا که با توجه به خاستگاه اسلامی اقتصاد مقاومتی، عنصر طبیعت و محیط زیست در آن از جایگاه مهمی برخوردار است. در مقاله حاضر به بررسی اصول ۲۴ گانه مندرج در سند ابلاغی اقتصاد مقاومتی از سوی رهبری معظم (زیدعزه) که اثری مستقیم و غیرمستقیم بر مسایل زیست محیطی و موضوع امنیت اکولوژیک دارد، پرداخته شده است. به طور کلی این مقاله از منظر اهداف ، تحقیقی توصیفی و از منظر اقدام محقق، پژوهشی تحلیلی در خصوص امنیت اکولوژیک در شهر و رهیافت نظام اقتصاد مقاومتی در ارتقاء آن می باشد.
مقاله ۱۱ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۵۱
نقش مدیریت شهری در توسعه پایدار گردشگری شهری، مطالعه موردی: شهر رامسر | مصطفی آقاعلیخانی *، دکتر عباس بخشنده نصرت، دکتر محمود رحمانی
گردشگری بزرگترین و متنوعترین صنعت در دنیا به حساب میآید. بسیاری از کشورها این صنعت را به عنوان منبع اصلی درآمد، اشتغال، رشد بخش خصوصی و توسعه زیربنایی میدانند؛ کشور ایران به دلیل برخورداری از شرایط اقلیمی و قومی، تاریخ تمدن کهن و اثار باستانی و داشتن در جاذبههای اکوتوریسم دارای جایگاه ویژهای است که در صورت پرداختن به حل مشکلات آن و ارائه خدمات مناسب، می تواند به نقطه مناسبی برسد. شهر رامسر به دلیل داشتن شرایط خاص جغرافیایی، پتانسیل زیادی در زمینه جذب گردشگران داخلی و خارجی دارد. گسترش جریانهای گردشگری در این منطقه، با برنامه ریزی نامناسب و ضعف زیرساختها و مدیریت گردشگری اثرات منفی زیادی از لحاظ زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی در پی داشته است. این تحقیق، در پی شناخت نقش عوامل مدیریتی در توسعۀ پایدار گردشگری شهر رامسر می باشد. روش تحقیق در پژوهش از نوع کاربردی- توصیفی میباشد و با استفاده از روش اسنادی و کتابخانهای به جمعآوری اطلاعات پرداخته شده است جامعه آماری این پژوهش شامل مدیران عالی سازمان های وابسته به شهرداری و کلیه شهروندان شهرستان رامسر میباشد و با توجه به گستردگی جامعه آماری و میسر نبودن امکان اجرای تحقیق بر روی کل جامعه، از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای استفاده شده است و اطلاعات یدست آمده با استفاده از روش دلفی و تکنیک تاپسیس تحلیل نموده و در نتیجه به رتبه بندی معیارها پرداخته شده که نفش مدیریت شهری در برقراری تعامل استفاده از جادبه های طبیعی و انسان ساخت با کسب امتیاز ۶۵۴۲۸۶/۰ توانسته است در صدر معیارهای مورد بررسی قرار بگیرد.
مقاله ۱۲ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۵۱
تحلیلی بر همبستگی و ارتباط میزان مشارکت شهروندی در مدیریت شهرهای جدید و عوامل زمینهای اثرگذار؛ نمونه موردی: شهر جدید پرند | گلاره شاهحسینی *، دکتر حمیدرضا صارمی
مشارکت شهروندان در مدیریت شهری، نوینترین رویکردی است که با همافزایی اندیشهها و قابلیتهای شهروندان، حرکت از اداره شهری به حکمروائی را محقق میسازد. هدف غایی این رویکرد تمرکززدایی، شفافیت، ایجاد وفاق و عدالت در عرصه مدیریت شهری است. پژوهش پیشرو، با باورمندی لزوم حرکت بهسمت بهرهگیری از اندیشههای شهروندی در مدیریت شهرهای جدید، برآن است تا با بررسی موشکافانه مفاهیم مشارکت شهروندی، میزان همبستگی بین مشارکت و عوامل مؤثر را ارزیابی نماید. شهر جدید پرند بهعنوان محدوده مکانی این پژوهش انتخاب شده است. نوع پژوهش تحلیلی- توصیفی بوده، جمع آوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه (۳۸۰ عدد بر مبنای فرمول کوکران) و مصاحبه با شرکت عمران (مدیریت شهر پرند) انجام شده و ارزیابی میزان همبستگی عوامل اثرگذار با میزان مشارکت، با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، آنالیز واریانس و رگرسیون چندمتغیره صورتگرفته است. نتایج بیانگر آن است که تمامی زیر متغیرهای مستقل شخصیتی، اقتصادی، اجتماعی شهروندان (فرضیه اول) و میزان اطلاعرسانی (فرضیه دوم)، با میزان مشارکت شهروندان ارتباط معناداری دارند. نوع مالکیت مسکن (زیرمتغیر اقتصادی) بیشترین همبستگی مستقیم- شدید (۰.۵۶) را با میزان مشارکت دارا بوده و بین متغیر اطلاع رسانی به شهروندان و میزان مشارکت، نیز همبستگی مستقیم- نسبتاً قوی (۰.۲۷) وجود دارد. در نهایت با توجه به اولویت اهمیت تأثیر متغیرها، پیشنهادهایی با هدف بسترسازی جهت ارتقا مشارکت ارائه شده است.
مقاله ۱۳ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۵۱
آسیبپذیری و تابآوری منطقه ۱۵ تهران در برابر زلزله با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی | حامدرضا صبحی، دکتر محمود رحیمی *، دکتر مهدی روانشادنیا
امروزه تحلیل و افزایش تاب آوری نسبت به سوانح طبیعی به حوزهای مهم و گسترده تبدیل شده است به طوریکه در حال حاضر از حرکت همزمان و متقابل توسعه پایدار و مدیریت سوانح به سمت افزایش تاب آوری بحث میشود. بر این اساس، تحلیل و افزایش تاب آوری سیستمهای انسانی و محیطی در برابر سوانح طبیعی در مسیر نیل به آرمان توسعه پایدار از اهمیت ویژهای برخوردار شده است. این پژوهش غیر آزمایشی دارای همبستگی بر اساس هدف کاربردی به آسیب پذیری و تاب آوری منطقه ۱۵ تهران در برابر زلزله با استفاده از روش تحلیل سلسلهمراتبی پرداخته است. در این مقاله، بر اساس مبانی نظری و تجربی تاب آوری اجتماعی در برابر زلزله در ارتباط با انتخاب شاخصهای مناسب جهت سنجش تابآوری در مقیاس اجتماعات منطقه ۱۵ تهران، از ابعاد چهارگانه (اجتماعی، اقتصادی، نهادی و کالبدی- محیطی) استفاده شده است. هرچه میزان بعد اجتماعی در بین شهروندان بالاتر باشد، بر میزان تابآوری نیز افزوده میشود. بین تابآوری و ابعاد چهارگانه آن رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. رابطه بین ابعاد چهارگانه اجتماعی، اقتصادی، نهادی و کالبدی- محیطی کاملا معنادار میباشد. در کل با توجه به نتایج حاصل از تحلیل مسیر می توان گفت که بعد اجتماعی بیشترین تاثیر را در میان ابعاد در تبیین میزان تابآوری دارد.
مقاله ۱۴ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۵۱
تحلیل عوامل مؤثر بر بقای عضویت اعضای شورای اجتماعی محلات شهر مشهد به روش تحلیل تاریخچه رویداد | دکتر محسن نوغانی *، حمید مسعودی
هدف پژوهش حاضر تحلیل عوامل مؤثر بر بقای عضویت اعضای شورای اجتماعی محلات شهر مشهد میباشد. در این پژوهش با استفاده از سامانه جامع اعضای شورای اجتماعی محلات اطلاعات مربوط گردآوری شده است. از سوی دیگر با استفاده از روش تحلیل بقاء به بررسی سه مسئله میزان بقاء، عوامل مؤثر بر بقاء و نمودار بقاء اعضای شورا پرداخته شده است. در بین عوامل بقاء سه حیطه عوامل فردی، شواری و منطقه در نظر گرفته شده است. یافتهها نشان میدهد که ۷۰ درصد احتمال بقاء در شورای اجتماعی محلات میباشد. از سوی دیگر، شاخصهای مرتبط با عملکرد شورا بیشترین تأثیر را بر بقای اعضا دارد. احتمال ترک عضویت زنان و افراد جوان بیشتر از سایرین است. از سوی دیگر متغیرهای تعداد جلسات، مصوبات و محله افزاینده بقای اعضا و متغیرهای کاهنده تعداد غیبت، تعداد اعضای شورا، رتبه اعتبار مالی، رتبه منزلت اجتماعی، تعداد شورای منطقه، جمعیت محله و مشکلات محله میزان بقای اعضای شورا هستند. در پایان مقاله نیز به ارائه پیشنهادهایی با توجه به یافته های پژوهش همچون تناسب مصوبات و جلسات با توان اعضا، حمایت سازمانی و مدیریت ستادی شوراها همت گمارده شده است.
مقاله ۱۵ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۵۱
بازشناسی فضاهای مذهبی بهعنوان عناصر نشانهای بنیادین در ساختار شهرهای ایران؛ نمونه موردی: شهرِ ری | دکتر اصغر مولائی *، محمدتقی پیربابایی
فضاهای مذهبی نقش مهمی در ساختار فضایی شهرهای ایرانی و حیات فردی- اجتماعی شهروندان دارد. این فضاها ضمن داشتن مرکزیت در استخوانبندی شهرهای ایرانی، بسترِ رویدادها و حیات فرهنگی- اجتماعی شهروندان در مناسبتها و ایام خاص میباشد. اما تحولات فرهنگی- اجتماعی دوره معاصر، تغییراتی قابلتوجه را در برنامهها، طرحها، سرمایهگذاریهای شهری موجب شده است. تحولاتی که اغلب زمینههای بومی را نادیده میگیرد. یکی از این زمینهها، زمینه دینی و مذهبی شهروندان و فضاها و مراکز مربوط به آنهاست. حال این پرسش به ذهن متبادر میشود که فضاهای دینی و مذهبی در نظر مردم چه جایگاهی دارند؟ تحقیق حاضر به بررسی جایگاه فضاهای مذهبی در تصویر ذهنی مردم در شهرهایی با مراکز مذهبی شاخص مانند شهر ری با مرکزیت مذهبی حرم شاه عبدالعظیم(ع)، میپردازد. در این تحقیق با روش تحقیق با تکنیک استخراج تصویر ذهنی شهروندان و پرسشگری در مورد تعلقخاطر به فضاهای عمومی و همگانی، مورد بررسی قرار گرفته است. طی این مطالعات، ضمن مصاحبه و پرسش از ۶۸ نفر از ساکنان، عابران و مراجعین فضاهای مذهبی شهرری در نقاط مختلف شهر، نقشه ذهنی ۴۰ نفر از شهروندان استخراج گردید: در این نقشههای ذهنی، فضاهای مذهبی بهعنوان گرهها و نشانههایی مهم و نقطه آغازین، کانونی و محل تاکید نقشهها بودهاند.
مقاله ۱۶ نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی ۵۱
تاثیرپذیری توسعه زیست محیطی از کاربست سیاست دوفضایی؛ نمونه موردی کلانشهر تهران | مهدی عوج اختری *، سید جمالالدین دریاباری
آلودگی زیست محیطی امروزه به تصویر ماندگار چهره کلانشهرها تبدیل شده است. نگاه نوین حل مساله، سوق جریان فعالیتها به سمت فضاهای مجازی است تا در شرایط دوفضایی شدن شهری و در بستر فناوری اطلاعات، بتوان کاهش مشکلات زیست محیطی را شاهد بود. آنچه پیش رو است، بخشی از دستاورد رساله دکتری با عنوان «تحلیل نقش سیاست دوفضایی در توسعه پایدار زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی کلانشهرها. نمونه موردی؛ کلانشهر تهران» است و در نظر دارد تاثیر دوفضایی شدن را در پایداری توسعه شهر تهران مورد بررسی قرار دهد. سوال پژوهش اینست که این روند در شهر تهران چه تاثیری در تحقق توسعه پایدار زیست محیطی آن دارد؟ مطالعات اسنادی و میدانی (پرسشنامه) با تحلیل های نرم افزادی (SPSS) حاکی از آن است که توسعه فعالیتها در فضای مجازی می تواند منجر به کاهش تردد خودروها، کاهش آلودگی صوتی و هوا و نیز افزایش فضاهای باز و سبز شهری شود.