فهرست مقالات در مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۸
۱- ارزیابی توسعه درونزای بافت مرکزی شهرها با تأکید بر شاخصهای کیفیت زندگی؛ مطالعه موردی بافت مرکزی شهر زنجان | محسن احدنژاد؛ مینا جعفری؛ نسرین جعفری
۲- سنجش کیفیت زندگی در محلات شهری در راستای ارتقاء کیفیت زندگی (مطالعه موردی محله قلعه شهر بافق) | محبوبه قانعی؛ نجما اسمعیل پور؛ محمد حسین سرائی
۳- الزامات پدافند غیرعامل در طراحی ایستگاههای مترو با استفاده از تکنیک دلفی | محسن کاملی؛ حسن حسینی امینی؛ اسداله سلمی؛ سیدباقر حسینی
۴- پهنه بندی و مکانیابی نیروگاههای خورشیدی در استان اصفهان | مسعود تقوایی؛ عفت صبوحی
۵- ارزیابی تأثیر معیارهای محیطی بر امنیت محلات شهری، مطالعه موردی محله زرجوب شهر رشت | علی اکبر سالاری پور؛ محمد بابایی؛ المیرا رفیع زاده ملکشاه
۶- رنگ در شهر با رویکرد ایجاد تنوع و سرزندگی در فضای شهری | علیرضا زارع؛ کورش لطفی
۷- بحران هویّت و انزوای اجتماعی در شهرهای جدید و رابطه آن با رضایت از محل سکونت (مورد مطالعه: شهرجدید پردیس) | محسن شاطریان؛ مهران سهراب زاده؛ حسین امامعلیزاده؛ سید سعید حسینی زاده
۸- ارزیابی کاربریهای زمین با توجه به دسترسی حمل و نقلی (مطالعه موردی: منطقه ۶ تهران) | محمد آزموده؛ فرشیدرضا حقیقی
۹- برنامه ریزی راهبردی شهر دوستدار کودک با تأکید بر خلاقیت کودکان (نمونه موردی: شهر یزد) | صدف شهری زاده؛ سعیده مویدفر
۱۰- تحلیل استراتژیهای توسعه شهر ایلام با استفاده از مدل AHP | عظیم علیشائی؛ ببراز کریمی
مقاله ۱ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۸
در پی بیتوجهی مدیریت شهری به بافت مرکزی شهرها به عنوان بخشی از بافت قدیم و پر اهمیت، این مراکز با مشکلات گستردهای از جمله (ترافیک، آلودگی هوا، املاک مخروبه، زمینهای رها شده و …) روبرو شدهاند که سبب کاهش سطح کیفیت زندگی در آنها شده است و برنامهریزی برای ارتقای سطح کیفیت زندگی در آنها را اجتناب ناپذیر نموده است. از راهکارهایی که در سالهای اخیر در رابطه با این موضوع در نظر گرفته شده است راهبرد توسعه درونزا بوده است. در تحقیق حاضر به ارزیابی توسعه درونزای بافت مرکزی شهرها با تأکید بر شاخصهای کیفیت زندگی پرداخته شده است. نوع تحقیق کاربردی، روش مورد استفاده توصیفی-تحلیلی و برای گردآوری دادهها از روشهای اسنادی و میدانی بهره گرفته شده است. جامعه آماری تحقیق خانوارهای ساکن در بافت مرکزی شهر زنجان است، که از بین ۴۵۲۹ خانوار ساکن در بافت مرکزی ۳۰۱ خانوار با استفاده از روش نمونهگیری کوکران به عنوان نمونه انتخاب شدند.
مقاله ۲ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۸
شهر به عنوان عالیترین نمود تمدن بشر، نقش بنیادی در ایجاد زندگی خوب برای شهروندان دارد. در عین حال، تأکید بر ابعاد کمی رشد شهرها منجر به دو قطبی شدن آنها شده و برای حل مشکلات شهرنشینان و ارتقاء زندگی آنها مفهوم «کیفیت زندگی» مورد تحقیق قرار گرفت. تحولات شهرسازی و رشد شهر بافق، موجب برهم خوردن ساختار محلهای آن گردیده است. محله قلعه از محلات با سطح کیفیت پایین شهر بافق است.عوامل متعددی منجمله کیفیت نامناسب معابر و مصالح ابنیه، کمبود خدمات، عدم جمعآوری زبالهها و تجمع آنها در اراضی بایر و خرابهها باعث کاهش سطح کیفیت زندگی محله شده و تهدید جدی در جهت تخلیه تدریجی آن محسوب میشود. هدف پژوهش، سنجش کیفیت زندگی در محله قلعه شهر بافق و ارائه راهبردهای مطلوب در جهت ارتقای آن است. لذا، پس از مرور شاخصهای کیفیت زندگی و از طریق معیارهای برگزیده و تعریف گویههای مرتبط، میزان کیفیت زندگی در محله مورد سنجش قرار گرفت.
مقاله ۳ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۸
دفاع مفهومی یکپارچه است که شامل دو بخش دفاع عامل و دفاع غیرعامل است. در اثر بروز جنگ، صدمات و آسیبهای انسانی و مادی سنگینی به شهرهای کشور وارد می شود که با بکارگیری تمهیدات و شیوههای پدافند غیرعامل قبل از وقوع جنگ، امکان کاهش آسیب پذیری، وجود دارد. قطارهای شهری به عنوان یکی از مستحدثات حیاتی و حساس کشور و همچنین کاربردی میتواند در مواقع بحران و تهدید مکانی امن جهت اسکان پناهجویان در نظر گرفته شود. رعایت ضوابط ایمنی و محافظت در برابر تهدیدات میتواند رویکردی پدافندی را شاخصه اصلی ساختمانهای مترو نماید. به همین سبب هدف از این پژوهش بدست آوردن الزامات معمارانه در طراحی ایستگاه مترو با رویکرد پدافند غیرعامل است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و تکنیک مورد استفاده در آن دلفی است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه متخصصان حوزه پدافند و معماری است که از آنها ۶ نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیدند.
دریافت کامل مقاله
مقاله ۴ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۸
یکی از مشکلات قابل توجه در بحث انرژی، روند کاهشی منابع تجدیدناپذیر با اثرات مخرب زیست محیطی بالاست. پژوهش های متعدد با هدف یافتن منابع انرژی تجدیدپذیر جایگزین ، همگان را متوجه خورشید و استفاده از انرژی آن ( با هزینه کمتر نسبت به سایر صورتهای انرژی ) نموده است. با هدف پهنه بندی و مکان یابی نقاط مستعد استقرار پنلهای خورشیدی در مقیاس منطقهای ، نقشه پهنه بندی دریافت انرژی خورشید تهیه شده توسط سازمان انرژیهای نو در ایران بررسی و استان اصفهان با پتانسیل ساعات آفتابی زیاد در طول سال برای پژوهش انتخاب شد. این پژوهش از نظر ماهیت و هدف کاربردی و از نظر روش انجام ، ترکیبی از روشهای کتابخانه ای ،توصیفی و تحلیلی است . اطلاعات مورد نیاز از طریق منابع کتابخانه ای گردآوری و سپس با استفاده از نقشه های طبیعی و با بهره گیری از نرم افزار GIS لایه های مختلف تهیه و با برهم گذاری نقشه های مکانهای مناسب از طریق همپوشانی وزنی ، پهنههای مناسب اقلیمی مکانیابی شدند.
مقاله ۵ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۸
کیفیت زندگی در سکونتگاههای انسانی به شدت تحت تأثیر میزان امنیت در آنهاست. کاهش روابط همسایگی و روابط چهره به چهره در شهرهای امروزی منجر به کاهش نظارت عمومی بر مکانهای شهری شده است. ناامنی منجر به کاهش فرصت تعاملات اجتماعی در محیط مسکونی شده و در نتیجه میزان دلبستگی ساکنان به محل زندگی شان در سطح پایینی قرار میگیرد. تحقیقات نشان داده اند که عوامل محیطی در جرم خیزی محیط تأثیر به سزایی دارند. طراحی محیطی مناسب میتواند به افزایش نظارت اجتماعی و کاهش فضاهای بی دفاع در محیطهای مسکونی منجر گردد. پایش میزان وقوع جرم در محلات شهری و عوامل محیطی تأثیر گذار بر آن میتواند از راهکارهای اساسی در پیشگیری از وقوع جرایم شهری باشد. به همین منظور مقاله حاضر به بررسی و مقایسه میزان امنیت در نواحی مختلف مسکونی شهر رشت پرداخته و رابطه میزان وقوع جرم در این نواحی را با ویژگیهای محیطی هریک از آنها ارزیابی میکند.
دریافت مقاله
مقاله ۶ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۸
یکى از خصایص بارز شهرسازى معاصر کشور ما، افول ارزشهاى کیفى زیبایى شناختى منظر است که در نزد ساکنان امروز شهرهاى بزرگ، به صورت احساس ناشناختگى، ناامنى و ناکامى ظهور پیدا کرده است. عدم ارتباط موثر با شهر توسط شهروندان و در نتیجه بى توجهى و مشارکت اندک آنان، نوعى بى هویتى را گریبانگیر شهرها نموده است. منظر شهرى واقعیتى است عینى که در مشاهده هر فرد از محیط بصرى شهر به دست مىآید و در فرآیند تعامل میان حضور انسان در شهر و بر حسب دانش، فرهنگ و تجربه در ذهن ارزش گذارى شده و به ادراک از منظر مىانجامد. با عبور از داخل شهر مناظر شهرى در دستهاى از آشکارسازىها به چشم مى آیند، این تغییر تدریجى مناظر را دید پى در پى گویند. حال با توجه به مقیاس حرکت – پیاده و یا سواره- و سرعت حرکت و نحوه قرارگیرى نسبت به فضا، در هر مقطع از زمان، تأثیر متفاوتى از منظر توسط ناظر درک مىشود که این بازههاى زمانى دید در اصطلاح به سکانس تعبیر مىشوند. در هر سکانس مناظر شهرى با جزئیات خود به چشم مىآیند که همان مولفههاى شکل دهنده منظر هستند.
دریافت مقاله
مقاله ۷ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۸
با گسترش مهاجرت به شهرها و تراکم بالای جمعیت در این مراکز و به دنبال آن، مشکلات و نارساییهای پیش آمده به ویژه در حوزه مسکن و خدمات شهری، ایجاد شهرهای جدید به عنوان یک راه حل مطرح شد. اما بررسیهای انجام شده، حاکی از ناتوانی این شهرها در جذب جمعیت مازادِ مادرشهر و نارضایتی ساکنان از سکونت در این مناطق بوده است. به نظر میرسد یکی از مهمترین دلایل عدم موفقیت شهرهای جدید، بیتوجهی به هویّت کالبدی و اجتماعی شهرهای جدید و احساس انزوای اجتماعی ساکنان آنها باشد. از این رو، پژوهش حاضر مسئله بحران هویّت و انزوای اجتماعی در شهرهای جدید و رابطه آن با میزان رضایت از سکونت در این مناطق را مورد بررسی قرار داد. تحقیق حاضر از نوع توصیفی-همبستگی بوده و دادههای مورد نیاز با استفاده از مطالعات کتابخانهای و میدانی (پیمایشی) گردآوری شده است. در بخش پیمایش، با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه، محاسبه و از طریق نمونهگیری خوشهای و تصادفی ساده و به کمک ابزار پرسشنامه با ۳۵۰ نفر از ساکنان شهر جدید پردیس مصاحبه شد. برطبق یافتهها، میزان احساس هویّت شهری برای شهر پردیس و همچنین میزان رضایت از سکونت در این شهر در بین پاسخگویان کمتر از حد متوسط و میزان انزوای اجتماعی بیشتر از حد متوسط است.
دریافت کامل مقاله
مقاله ۸ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۸
مفهوم “دسترسی” مشخصهای مهم در فضاهای شهری بوده و رابطی حیاتی میان حمل و نقل و کاربری زمین است که در رشته های مختلف به خصوص برنامه ریزی حمل و نقل و برنامه ریزی شهری نقش مهمی را در سیاست های اتخاذ شده توسط تصمیم گیران ایفا میکند. بنابراین، در مطالعه پیش رو با اندازهگیری دسترسی به مراکز شهری و تسهیلات حمل و نقلی و با تکیه بر بررسی مطالعات گذشته، مجموعه مناسبی از پارامترهای مرتبط با دسترسی جمعآوری شده و با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) و بهرهگیری از روشهای تصمیمگیری چند معیاره برای وزن دهی به پارامترها، ارزش بلوکهای منطقه بر اساس پارامترهای دسترسی مورد ارزیابی قرار گرفته شد. این مطالعه نشان میدهد دسترسی به ایستگاههای حمل و نقل عمومی بر ارزش نهایی هر بلوک تأثیر قابل توجهی دارد، بطوریکه حدود ۹۴% بلوکهای با دسترسی مناسب به ایستگاهها، از حیث ارزش دسترسی نهایی نیز نسبت به بلوک های دیگر مسکونی منطقه دارای رتبه بالاتری هستند.
دریافت کامل مقاله
مقاله ۹ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۸
امروزه با توسعه روزافزون، شهرها فاقد فضاهای شهری مطلوب میباشند. سازگاری این فضاها با نیاز ساکنان، درکانون توجه کارشناسان قرار گرفته است. فضاهای شهری دربرآورده ساختن نیازهای اجتماعی و فردی کودکان شهر، نقش منحصر به فردی دارند. این فضاها بخش عمدهای از زمان و محیط زندگی روزمره ساکنان از جمله کودکان را به خود اختصاص میدهند و از دیدگاه مهندسی علوم انسانی، ارتقاءکیفیت این فضاها میتواند در سلامت و رشد قوای جسمی، تقویت تعاملات اجتماعی و پرورش خلاقیت در کودکان موثر باشد. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانهای و بررسیهای میدانی (در قالب پرسشنامه و تفسیر نقاشیهای کودکان و نظرسنجی از والدین) است که ابتدا به بررسی ویژگیها و شاخصهای شهر دوستدار کودک در منابع مختلف پرداخته و بر مبنای این شاخصها، گویههای پرسشنامه شکل گرفته، سپس با توجه به نتایج پرسشنامهها، عوامل داخلی و خارجی مدل SWOT استخراج و بر طبق نظر کارشناسان وزن دهی صورت گرفته است.
دریافت کامل مقاله
مقاله ۱۰ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۸
استراتژیهای توسعه شهر از دیدگاههای جدید و تاثیرگذار در بهبود روند برنامهریزی شهر است. هدف پژوهش تعیین استراتژیهای توسعه شهری ایلام و اولویتبندی آنها با استفاده از مدل AHP است. پژوهش حاضر با ماهیت کاربردی و روش تحقیق ترکیبی (پیمایش و توصیفی- تحلیلی) به تعیین استراتژیهای توسعه شهری ایلام میپردازد. در این پژوهش ابتدا ۶ استراتژیاصلی، ساماندهی فضایی، تقویت اقتصاد شهری، زیستپذیری اجتماعی، دسترسی پایدار، محیط زیست و حکمروایی خوب شهر، به همراه استراتژیهای فرعی بر اساس درخت سلسله مراتبی ترسیم گردید و پس از تهیه پرسشنامه از متخصصان و مدیران شهری خواسته شد تا بر اساس مقایسه زوجی اولویتها را مشخص سازند. در کل نتایج حاصل از تلفیق معیارها و زیر معیارها نشان میدهد که کسب درآمدهای پایدار با میانگین وزنی ۳۶۵/۰ اولویت اول، کاهش آلودگی هوا با امتیاز ۳۳۶/۰ دارای اولویت دوم، عدالت فضایی با ضریب اهمیت ۳/۰ اولویت سوم و در راستای دسترسی پایدار شهر، ارتقاء حمل و نقل عمومی با میانگین وزنی ۲۹۸/۰ در اولویت چهارم برنامهریزی قرار داشته و اولویت پنجم برنامهریزی نیز تدوین چشمانداز با امتیاز ۲۸۴/۰ است و بسترسازی تعاملات اجتماعی در اولویت آخر برنامهریزی قرار گرفته است.
دریافت کامل مقاله